Το Εβραϊκό Μουσείο Θεσσαλονίκης, που άνοιξε τις πύλες του στο κοινό το 2001, είναι ένας χώρος που αξίζει να επισκεφτούμε, για να περιπλανηθούμε στις ενδιαφέρουσες εκθέσεις του, μελετώντας διεξοδικά την ιστορία της εβραϊκής κοινότητας στην πόλη!

Η εβραϊκή παρουσία εδώ είναι μακραίωνη και άρα απόλυτα συνυφασμένη με την ιστορία της Θεσσαλονίκης, κάτι που αναδεικνύεται, κατά την επίσκεψή μας στο μουσείο. Ουσιαστικά, αυτό έχει την αποστολή να διαφυλάξει τη μνήμη των Εβραίων της πόλης -και όχι μόνο- και να μας μεταφέρει μέσα από αντικείμενα και εικόνες, οτιδήποτε χρειάζεται να γνωρίζουμε για τη ζωή τους.

Στον κύριο εκθεσιακό χώρο του, που εκτείνεται σε δύο επίπεδα, θα δούμε να ξετυλίγεται μπροστά μας όλη η πορεία ενός λαού που ξεκινάει τη διαδρομή του από πολύ παλιά -μιας και αναφορές στους Εβραίους της Θεσσαλονίκης υπάρχουν ακόμη και στην Καινή Διαθήκη- με αυτή να αποκορυφώνεται δραματικά, με την εξόντωση της πλειονότητας του εβραϊκού πληθυσμού της πόλης στο Ολοκαύτωμα, κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.

Το ισόγειο του μουσείου είναι αφιερωμένο στο παλαιό εβραϊκό νεκροταφείο της Θεσσαλονίκης, που βρισκόταν στον χώρο του σημερινού Πανεπιστημίου, ενώ στον πάνω όροφο, στην πτέρυγα Simon Marks, παρουσιάζεται η μόνιμη έκθεση «Θεσσαλονίκη Μητρόπολη του Σεφαραδισμού», που όμοιά της λειτουργεί και στο Κιμπούτς Μπεθ Λοχαμέι Αγκεταόθ του Ισραήλ. Με ένα πέρασμα από εδώ, θα μάθουμε ενδιαφέρονται στοιχεία για την ιστορία του εβραϊσμού και τους τομείς των δραστηριοτήτων του, στη νύμφη του Θερμαϊκού.

Με μία περιήγησή μας στο μουσείο, θα ανακαλύψουμε ένα σωρό ενδιαφέροντα εκθέματα, όπως επιτύμβιες πλάκες, οικοδομικά μέλη από συναγωγές, παλιά και σπάνια βιβλία στα εβραϊκά, τοπικές εφημερίδες, οικογενειακά κειμήλια, κετουμπότ (γαμήλια συμβόλαια), διάφορα άλλα έγγραφα, αλλά και ενδυμασίες, χαλιά, υφάσματα, τραπεζομάντιλα, πετσέτες, χαρακτικά, πίνακες, ακόμη και αντικείμενα από τα στρατόπεδα συγκέντρωσης, που ξυπνούν τις πιο αποτρόπαιες και θλιβερές μνήμες.

Στα αριστερά του κυρίως εκθεσιακού χώρου, βρίσκεται η νέα πτέρυγα του μουσείου, που είναι αφιερωμένη στον Ανδρέα Σεφιχά. Επίσης, στο ίδρυμα ανήκει από το 2005 η σημαντικότερη συλλογή τεκμηρίων για τις εβραϊκές επιχειρήσεις της Θεσσαλονίκης, αλλά και ο τραγικός κατάλογος των πάνω από 50.000 Θεσσαλονικέων εβραϊκού θρησκεύματος, που εξοντώθηκαν στα στρατόπεδα θανάτου.

Όσον αφορά στο εντυπωσιακό νεοκλασικό κτίριο που στεγάζει το μουσείο, αυτό ανεγέρθηκε το 1904, ανήκε ανέκαθεν στην Εβραϊκή Κοινότητα Θεσσαλονίκης και είναι από τα λίγα κτίσματα του κέντρου που σώθηκαν μετά από την καταστροφική πυρκαγιά που έπληξε την πόλη το 1917. Προτού λειτουργήσει ως μουσείο, το οικοδόμημα ήταν μία τυπική εμπορική στοά και -μεταξύ άλλων- φιλοξένησε την Τράπεζα Αθηνών, αλλά και την Εφημερίδα L'Independent.

Το 1997 ο Οργανισμός Πολιτιστικής Πρωτεύουσας Θεσσαλονίκη, με τη συνδρομή του Υπουργείου Πολιτισμού και πολλών δωρητών, χρηματοδότησε τις εργασίες που απαιτήθηκαν για τη διαμόρφωση του κτίσματος σε μουσείο.

Πέρα από τις μόνιμες συλλογές του που εστιάζουν στο παρελθόν, εδώ θα έχουμε τη δυνατότητα να δούμε και περιοδικές εκθέσεις με μία πιο σύγχρονη οπτική. Το Εβραϊκό Μουσείο Θεσσαλονίκης διοργανώνει συχνά κύκλους ομιλιών, ενώ έχει συνεργασία με πρωτοπόρα μουσεία της πόλης, όπως είναι το Μουσείο Φωτογραφίας.

Η εμπειρία της επίσκεψής μας εδώ θα είναι σίγουρα μοναδική, καθώς σε κάθε περίπτωση θα μας γεννήσει έντονα συναισθήματα.