Ο Λευκός Πύργος είναι αναμφισβήτητα το σήμα κατατεθέν της Θεσσαλονίκης! Βρίσκεται στα νοτιοανατολικά της πόλης και αποτελεί πολιτισμικό και ιστορικό κέντρο της, καθώς και σημείο αναφοράς και συνάντησης. Έχει φωτογραφηθεί και τραγουδηθεί πολλές φορές, ενώ η βόλτα στη Νέα Παραλία δεν μπορεί παρά να ξεκινήσει από αυτόν. Κάτι που αξίζει να σημειώσουμε είναι πως έχει γίνει διάσημος ακόμη και στο National Geographic, μιας και σε μία από τις προτάσεις του περιοδικού για επισκέψεις σε πόλεις ανά τον κόσμο, όταν αυτό αναφέρθηκε στη Θεσσαλονίκη, φυσικά η εικόνα που την αφορούσε έδειχνε τον Λευκό Πύργο!

Πρόκειται για ένα κυλινδρικό κτίριο στην αρχή της νέα Παραλίας και είναι το πιο ψηλό σε όλη την περιοχή, με ύψος 33,90 μ. και με διάμετρο 22,70 μ. Από τον εξώστη του η θέα είναι πανοραμική. Από εδώ θα αγναντέψουμε την Άνω Πόλη, αλλά και την Ανατολική Θεσσαλονίκη, καθώς και τα νερά του Θερμαϊκού Κόλπου και τη βουνοκορφή του Ολύμπου!

Διοικητικά ανήκει στο Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού Θεσσαλονίκης και από το έτος 2006 έως και σήμερα λειτουργεί αποκλειστικά ως μουσείο ιστορίας. Μπορούμε να τον επισκεφτούμε, λοιπόν, για να μάθουμε για την πόλη σε όλες τις ιστορικές περιόδους, μέσω μάλιστα της χρήσης σύγχρονων ψηφιακών μέσων, που κάνουν την εμπειρία ακόμη πιο ιδιαίτερη.

Η κατασκευή του Πύργου τοποθετείται χρονικά κατά την Οθωμανική Περίοδο. Λέγεται πως αναγέρθηκε επί κυριαρχίας στη Θεσσαλονίκη του Σουλεϊμάν Β’ του Μεγαλοπρεπή, περί το 1535 μ.Χ., στα ερείπια παλιού βυζαντινού πύργου, που υπήρχε στην ίδια θέση. Κατά την Τουρκοκρατία, ονομαζόταν «Το φρούριο των Λεόντων» αλλά και «Το φρούριο της Καλαμαρίας», επειδή λόγω του σημείου όπου βρισκόταν ήταν κατά κάποιο τρόπο η πύλη που οδηγούσε προς την Καλαμαριά (τότε Καλή Μεριά).

Οι Οθωμανοί έχτισαν τον Πύργο ως οχυρό για τους πειρατές και άλλους θαλάσσιους επιδρομείς, με 8 ορόφους, 40 εσωτερικά διαμερίσματα, 3 αποθήκες νερού, πυριτιδαποθήκες, ένα ησυχαστήριο για τους δερβίσηδες και με έναν πολυγωνικό περίβολο με πυροβολεία, που γκρεμίστηκε μαζί με τα τείχη που βρίσκονταν δίπλα του, στα τέλη του 19^ου αιώνα.

Ο Λευκός Πύργος έχει υπάρξει και τρομερή φυλακή με βαρυποινίτες. Μάλιστα λεγόταν και «Πύργος των Γενίτσαρων», ενώ μία άλλη ονομασία που είχε πάρει από το αίμα των θανατοποινιτών, που έτρεχε από τους τοίχους όταν οι γενίτσαροι τους βασάνιζαν ή τους έσφαζαν, ήταν «Πύργος του Αίματος».

Η απόχρωσή του Πύργου δεν δικαιολογεί πλήρως την ονομασία του πια, καθώς με το πέρασμα των χρόνων έχει σκουρύνει, πάντως λέγεται πως το λευκό χρώμα το πήρε, όταν περίπου το 1890 ένας Εβραίος κρατούμενος, με σκοπό την εξαγορά της ελευθερίας του, τον ασβέστωσε! Από τότε οι Χριστιανοί συνέχισαν να τον αποκαλούν «Πύργο του Αίματος», ενώ οι Τούρκοι και οι Εβραίοι υιοθέτησαν την ονομασία «Torre Blanca» (Λευκός Πύργος).

Όσο για τη γύρω γειτονιά με τα σημαντικά κτίρια, που παράλληλα μοιάζει και σαν ένας υπαίθριος εκθεσιακός χώρος γλυπτών, θα λέγαμε πως ενισχύει την ιστορικότητα του μνημείου. Απέναντι από τον Λευκό Πύργο βρίσκονται δύο κτίρια της δεκαετίας του ’60 με κυρτή πρόσοψη που εναρμονίζονται απόλυτα μαζί του, καθώς θυμίζουν βυζαντινή περίοδο, αυτά της Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών και της Λέσχης της Φρουράς Αξιωματικών.

Στα δυτικά του, θα δούμε την προτομή του Ναυάρχου Βότση, που τορπίλισε τούρκικο θωρηκτό λίγο πριν από την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης το 1912. Αξίζει να μάθουμε ότι το κεντρικό κατάρτι του χρησιμοποιήθηκε σαν ιστός για να υψωθεί η ελληνική σημαία στην κορυφή του Λευκού Πύργου!

Πολύ κοντά στον Πύργο, θα βρούμε το Αρχαιολογικό Μουσείο και το Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού, το άγαλμα του Μεγάλου Αλεξάνδρου, την αφετηρία του λεωφορείου που θα μας ξεναγήσει στα διάφορα αξιοθέατα της πόλης και το κτίριο Βασιλικού Θεάτρου. Το καλοκαίρι μπροστά από τον Λευκό Πύργο ενδεχομένως να πετύχουμε κάποιο κοινωνικό ή πολιτιστικό event με μουσικές και δρώμενα, ενώ μετά και από την ανάπλαση του γύρω χώρου, που ολοκληρώθηκε το 2008, μπορούμε να καθόμαστε στα πέτρινα πεζούλια που υπάρχουν εκεί, για να χαλαρώσουμε και να αγναντέψουμε τη θάλασσα. Τέλος, τα απογεύματα ίσως πετύχουμε το στρατιωτικό άγημα να τελεί την υποστολή της ελληνικής σημαίας στον εξώστη του Πύργου.