Το Λαογραφικό Μουσείο Χαλκίδας βρίσκεται στην οδό Σκαλκώτα, στην καρδιά του ιστορικού κέντρου της Χαλκίδας. Στεγασμένο στο ιστορικό κάστρο του Νεγκρεπόντε κατά τους Φράγκους ή Εγριμπόζ κατά τους Τούρκους, το ιδιαίτερο αυτό χαρακτηριστικό επιτρέπει στο μουσείο να παντρέψει αρμονικά την ιστορία των Ευβοιωτών με την ιστορία της πόλης στην οποία έζησαν και αναπτύχθηκαν.

Το μουσείο εσωκλείει 1.200 εκθέματα συνολικά και χωρίζεται σε τρεις εξίσου ενδιαφέρουσες αίθουσες κάθε μια από τις οποίες υπόσχεται να μας φέρει ακόμα πιο κοντά στον ευβοϊκό τρόπο ζωής. Η πρώτη αίθουσα, η ενδυματολογική, θα μπορούσε να χαρακτηριστεί και ως μια «πολιτισμική ντουλάπα» αφού στο εσωτερικό της περιλαμβάνει παραδοσιακές φορεσιές που κάποτε κοσμούσαν τα σώματα ανδρών και γυναικών από τη Βόρεια, Κεντρική και Νότια Εύβοια καθώς και από την Σκύρο. Χαρακτηριστικό είναι και το βαθύ θρησκευτικό συναίσθημα που κατέκλυζε τον ευβοϊκό λαό από το πλήθος των εικόνων, εργόχειρων και ταμάτων που εκτίθενται στην ίδια αίθουσα.

Όχι, δεν μπαίνουμε σε κάποια γειτονιά της Χαλκίδας του 2^ου αιώνα αλλά στη δεύτερη αίθουσα του Λαογραφικού Μουσείου. Ανάμεσα στα διάφορα εργαστήρια της πόλης, ένα μεσοαστικό σπίτι, του οποίου γινόμαστε για λίγο ένοικοι, παίρνει σάρκα και οστά μέσα από τους βασικούς χώρους και τα έπιπλα που το κοσμούσαν. Κι αν τελικά στην προηγούμενη ζωή μας ήμασταν τσοπάνηδες, μελισσοκόμοι ή αγρότες δε μένει παρά να επισκεφθούμε την τρίτη και τελευταία αίθουσα του μουσείου. Εκεί, μέσα από τα διάφορα σκεύη, εργαλεία, το πηγάδι και τη γούρνα για το πλύσιμο που χρησιμοποιούσαν στην καθημερινότητά τους, θα πάρουμε μια γεύση από την αγροτική ζωή στο χωριό.

Δεν χωράει καμία αμφιβολία ότι και τα 1.200 εκθέματα του Λαογραφικού Μουσείου είναι ανεκτίμητης αξίας και ιστορικής σημασίας. Εξίσου σημαντικό και επιβλητικό είναι όμως και το κτίριο που στεγάζει όλο αυτό τον πλούτο. Αν και πολλοί το μπερδεύουν με το κάστρο του Καράμπαμπα που βρίσκεται στην άλλη πλευρά της γέφυρας του Ευρίπου, το πραγματικό Κάστρο της Χαλκίδας αποτελούσε ισχυρή οχύρωση γύρω από την ίδια την πρωτεύουσα. Η ανακατασκευή του κάστρου ξεκίνησε το 1204 από τον Φλαμανδό ευγενή Ιάκωβο d’ Avesnes καθώς το οχυρό που προϋπήρχε στα ρωμαϊκά και βυζαντινά χρόνια είχε καταστραφεί. Αφότου πέρασε σταδιακά στα χέρια των Ενετών, η κατασκευή και ενίσχυση των τειχών συνεχίστηκε μέχρι που το κάστρο της Χαλκίδας θεωρούταν ένα από τα πιο ισχυρά του 15^ου αιώνα όταν και ολοκληρώθηκε.

Κάνοντας ένα fast forward στα χρόνια της ελληνικής επανάστασης, η Χαλκίδα παραδόθηκε στους Έλληνες με τη συνθήκη του 1833 η υπογραφή της οποίας σηματοδότησε και την αρχή του τέλους του ιστορικού αυτού φρουρίου. Η κατεδάφιση των τειχών ήταν απόφαση του τότε αγαπητού δημάρχου Ηρακλή Γαζέπη, υποκινούμενη από την προεδρία Τρικούπη, σε μια προσπάθεια του ελληνικού λαού να ξεχάσει οτιδήποτε του θύμιζε τα βασανιστικά χρόνια του τουρκικού ζυγού. Κι αν αναρωτιέστε τι απέγιναν τα υλικά που προέκυψαν από τις κατεδαφίσεις, κατέληξαν  – δυστυχώς – να αποτελούν κομμάτι της κατασκευής της προβλήτας στην παραλία.

Πιθανολογείται ότι ο λόγος που το κομμάτι του σημερινού Λαογραφικού Μουσείου δεν κατεδαφίστηκε είναι η χρήση του χώρου ως αποθήκη μέχρι το 1981 όταν και δωρίστηκε από τον δήμο για να στεγάσει την πολιτισμική κληρονομιά του ευβοϊκού λαού. Πλέον, δε μένει παρά να το επισκεφθούμε κι εμείς και να «κατακτήσουμε» όχι το κάστρο, αλλά τον πολιτισμικό πλούτο που φρουρεί στο εσωτερικό του.