Οι λέξεις «ευ» και «ριπή» χάρισαν στο φυσικό και συνάμα ακατανόητο αυτό φαινόμενο το όνομα του «Ευρίπου» με την ετυμολογία της λέξης να σημαίνει «γρήγορη φορά». Η απότομη και συνεχής εναλλαγή των θαλάσσιων ρευμάτων που συνδέουν τον βόρειο με το νότιο ευβοϊκό κόλπο αποτελεί όχι μόνο ένα σπάνιο φυσικό φαινόμενο αλλά και μια μαγική εικόνα που λέγεται ότι μπορεί να προκαλέσει μέχρι και ψευδαισθήσεις σε όσους χάνονται στους κυματισμούς. Ένας πορθμός, ένα φαινόμενο, μια γέφυρα και αμέτρητοι θρύλοι που μας περιμένουν να τους ανακαλύψουμε.

Η ιστορία του σημείου αυτού ξεκινάει το 410 π.Χ. όταν και κατασκευάστηκε μια ξύλινη γέφυρα στο στενό του Ευρίπου στις άκρες της οποίας υψώθηκαν πύργοι μεταξύ της Βοιωτικής και της Ευβοϊκής ακτής. Όπως η ροή της θάλασσας, έτσι και ο σχεδιασμός της γέφυρας άλλαζε συνεχώς μέχρι να λάβει τη σημερινή και τελική της μορφή. Στην εποχή του Ιουστινιανού, το 510 μ.Χ., η γέφυρα μετατράπηκε σε συρταρωτή ενώ επί τουρκοκρατίας επέστρεψε στην ακίνητη και ξύλινη μορφή της. Έπειτα, το 1858, μετετράπη σε ξύλινη περιαιρετή μόνο για να αντικατασταθεί εκ νέου από μια σιδερένια περιστροφική μόλις 38 χρόνια μετά. Κι αν αυτό δεν σας φάνηκε αρκετό, το κτίσμα διατηρήθηκε μέχρι το 1962 οπότε και κατασκευάσθηκε η υπάρχουσα συρταρωτή…μέχρι σήμερα τουλάχιστον!

Ο πορθμός του Ευρίπου αποτελεί από μόνος του σημείο άξιο θαυμασμού καθώς διαπερνά την πόλη της Χαλκίδας και χωρίζει τη Στερεά Ελλάδα με την Εύβοια. Με βάθος μόλις 6-7 μέτρα και πλάτος 40 μέτρα, ο πορθμός του Νέγρο Πόντε ή Νεγριπόντε (μαύρη γέφυρα), όπως τον ονόμασαν οι Ενετοί, αποτελεί το στενότερο σημείο του ευβοϊκού κόλπου και κατέχει επάξια μια θέση στο βιβλίο των ρεκόρ Γκίνες. Χαρακτηριστικά, το λιμενικό έχει οριοθετήσει με σημαδούρες ένα θαλάσσιο «μονοπάτι» κατά το μήκος των πιο βαθειών σημείων του πορθμού προκειμένου να μπορούν τα πλοία να τον διαπερνούν με ασφάλεια.

Από αστροφυσικούς και γεωλόγους μέχρι φιλοσόφους και μυθοπλάστες, το μοναδικό αυτό φαινόμενο έχει ερμηνευτεί ποικιλοτρόπως, με την περιέργεια να τρυπώνει για πρώτη φορά στο μυαλό του Αριστοτέλη τον 4^ο αι. π.Χ. Αν μας ξεναγούσε ο ίδιος στη γέφυρα, θα μας δίδασκε – λανθασμένα όπως αποδείχθηκε στο μέλλον – ότι η αλλοπρόσαλλη ροή των νερών οφείλεται στους συχνούς σεισμούς της περιοχής και στην κίνηση του εδάφους λόγω των κυμάτων. Ο Ερατοσθένης, περίπου έναν αιώνα αργότερα, κατάφερε να προσεγγίσει με μεγαλύτερη επιτυχία την πραγματική αιτία του φαινομένου διαπιστώνοντας τη διαφορά της στάθμης της θάλασσας μεταξύ των δύο πλευρών του πορθμού.

Πλέον, έπειτα από συστημικές παρατηρήσεις, διαπιστώθηκε ότι 22-23 ημέρες ανά μήνα το θαλάσσιο ρεύμα παρουσιάζει μια κανονικότητα και αλλάζει φορά περίπου κάθε 6 ώρες. Επομένως, αν μπορούσαμε να παρακολουθούμε για 24 ώρες τα νερά του Ευρίπου θα μετρούσαμε δύο φορές πλημμυρίδα και δύο φορές άμπωτη. Για 6-7 μέρες ανά μήνα, όμως, η ροή γίνεται ακανόνιστη με τα νερά είτε να ακολουθούν την ίδια κατεύθυνση για πάνω από 24 ώρες είτε να εναλλάσσονται έως και 14 φορές την ίδια μέρα καθιστώντας αδύνατη τη διέλευση οποιουδήποτε πλωτού μέσου.

Παρόλο που δεν γνωρίζουμε προς ποια πλευρά θα πηγαίνουν τα τρελά νερά του Ευρίπου, αυτό που γνωρίζουμε και σας συστήνουμε ανεπιφύλακτα είναι να το ανακαλύψετε μόνοι σας πίνοντας το καφεδάκι σας στο εντυπωσιακό μπαλκόνι της καφετέριας που έχει χτιστεί πάνω στην άκρη της γέφυρας. Κάπως έτσι, με το μοναδικό αυτό αξιοθέατο, η Χαλκίδα μας υποδέχεται με «τρελή» χαρά και μας προσκαλεί να την εξερευνήσουμε!