Η αρχόντισσα της Θράκης, η Ξάνθη, είναι αμφιθεατρικά χτισμένη στους πρόποδες της οροσειράς της Ροδόπης και βρίσκεται στο σημείο όπου συναντιούνται η Μαύρη Θάλασσα με το Αιγαίο Πέλαγος και η Ασία με την Ευρώπη. Όταν την επισκεφτούμε, θα ανακαλύψουμε μία πόλη, περιτριγυρισμένη από απίστευτη φύση, γεμάτη παράδοση, πολιτιστικό και ιστορικό ενδιαφέρον και, φυσικά, καλή κουζίνα!

Μαθαίνουμε ότι η πόλη χωρίζεται στα δύο, με φυσικό σύνορο τον ποταμό Κόσυνθο, δυτικά στην Παλιά και τη Νέα Πόλη και ανατολικά στον περίφημη συνοικία Σαμακώβ. Το όνομα αυτής προέρχεται είτε από τη σαξονική λέξη «samakovi», που ήταν τα βαριά μηχανικά σφυριά των Σαξόνων μεταλλουργών, είτε από τις βουλγάρικες λέξεις «σάμο - κοβάτς, που σήμαιναν «μόνο σιδεράς», ενώ μία τρίτη εκδοχή κάνει λόγο για προέλευση από τις λέξεις «σάμο-κοβ», που αποτελούν τη ρίζα του ρήματος «σφυρηλατώ».

Στην Παλιά Πόλη της Ξάνθης θα περπατήσουμε σε στενοσόκακα στολισμένα με πανέμορφα καλοδιατηρημένα αρχοντικά, που η αρχιτεκτονική τους έχει στοιχεία τόσο από τον ελληνικό νεοκλασικισμό, όσο και από ντόπιες και ξένες τεχνοτροπίες, με κυρίαρχη την οθωμανική. Εδώ θα αισθανθούμε ότι περιπλανιόμαστε σε ένα ζωντανό μουσείο, θα νιώσουμε την αίγλη μιας άλλης εποχής, θα αντικρίσουμε γραφικές πλατείες και παραδοσιακές εκκλησίες, που σε συνδυασμό με τους μιναρέδες δημιουργούν ένα μωσαϊκό διαφορετικών πολιτισμών.

Το σημείο από το οποίο θα αρχίσει η περιήγησή μας στη Νέα Πόλη, είναι το κέντρο της, που δεν είναι άλλο από το ρολόι το οποίο βρίσκεται στην κεντρική της πλατεία. Στην περιοχή, θα ανακαλύψουμε παλιές καπναποθήκες, με κορυφαίες αυτές του 1890, που σχηματίζουν το περίφημο «Π», ενώ θα ψάξουμε για το Παζάρι στην πλατεία Ζωαγοράς. Πολυπολιτισμικό, με ήχους, χρώμα και μυρωδιές που μας μεθούν, θα μας χαρίσει μία μοναδική εμπειρία και σίγουρα χρήσιμα ψώνια.

Κάνοντας μερικά ακόμη βήματα στους δρόμους της κοσμοπολίτισσας Ξάνθης, θα βρούμε ένα σωρό ενδιαφέροντα μέρη να επισκεφτούμε. Θα πάμε στο Λαογραφικό Μουσείο, στην Πινακοθήκη της, αλλά και στο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας. Επίσης, η πόλη έχει πλούσια πολιτιστική ζωή, οπότε δεν θα μας απογοητεύσει όποια εποχή και αν βρεθούμε εκεί. Το διάσημο Καρναβάλι της Ξάνθης, οι Γιορτές της Παλιάς Πόλης τον Σεπτέμβριο, αλλά και τα δημοφιλή καλοκαιρινά river party στον Νέστο, όπου ο ήχος της ροής του ποταμιού συναντά τον ήχο της μουσικής, κάνουν τον κόσμο να συρρέει στις γύρω περιοχές όλο τον χρόνο!

Τα Στενά του Νέστου, που λέγονται και Θρακικά Τέμπη, το καλύτερο δηλαδή κομμάτι του ποταμού, όπου γίνεται και το παραπάνω φεστιβάλ, είναι ένα φυσικό μνημείο απαράμιλλης ομορφιάς, που έχει χαρακτηριστεί και ως «Αισθητικό Δάσος», καλύπτει 23.800 στρέμματα και αποτελεί τμήμα του Δικτύου Natura 2000, ενώ θεωρείται ένας από τους κορυφαίους υγροβιότοπους διεθνούς σημασίας. Εδώ εκτός από τις συναυλίες, θα ακούσουμε τις μελωδίες της φύσης, θα δούμε με τα μάτια μας εντυπωσιακούς γεωλογικούς σχηματισμούς και πλούσια δάση.

Εκτός από τον Νέστο, μπορούμε να πάμε και στη λίμνη Βιστωνίδα, που τοποθετείται στα σύνορα Ροδόπης και Ξάνθης και είναι ένα μικρός παράδεισος επί γης. Σε αυτόν το γαλαζοπράσινο μικρόκοσμο, αφού εφοδιαστούμε με κιάλια, θα επιδοθούμε στην παρατήρηση σπάνιων πτηνών. Αφού χαθούμε στις υπέροχες εικόνες που θα ξεδιπλωθούν μπροστά στα μάτια μας, θα πάρουμε το αυτοκίνητό μας και θα αναζητήσουμε τον Αρχαιολογικό Χώρο των Αβδήρων, καθώς και το αρχαιολογικό μουσείο της περιοχής, τα μοναστήρια της Παναγιάς της Αρχαγγελιώτισσας και της Παναγιάς της Καλαμούς. Συναρπαστική θα είναι σίγουρα και μία βόλτα δίπλα στη λίμνη με ποδήλατο.

Θα συνεχίσουμε την περιπέτειά μας μέσα με δραστηριότητες στη φύση, που θα μας προσφέρει απλόχερα τις ομορφιές και το οξυγόνο της, σχεδόν σε κάθε σπιθαμή γης γύρω από την Ξάνθη. Θα κάνουμε κανόε – καγιάκ, πεζοπορία, τοξοβολία, διαδρομές με τζιπ και ιππασία. Θα ψάξουμε για το δάσος Δρυμού (Χαϊντού), το δασικό χωριό Ερύμανθου και τον καταρράκτη του Λειβαδίτη. Και βέβαια, για τα παραδοσιακά ορεινά χωριά της Ξάνθης, με κορυφαία τα Πομακοχώρια, που είναι διάσημα για την αρχιτεκτονική και πολιτιστική τους ταυτότητα. Κατοικούνται, όπως είναι γνωστό, από μία συμπαγή μουσουλμανική ομάδας της Θράκης, τους Πομάκους, που έχουν δική τους ντοπιολαλιά και δικά τους έθιμα. Οι γυναίκες εδώ φορούν πολύχρωμα ρούχα και μαντίλες και οι άντρες συχνά πλεκτά σκουφάκια προσευχής. Η φωνή του ιμάμη στα τεμένη είναι χαρακτηριστική της γύρω περιοχής.

Όσο για το φαγητό, που θα απολαύσουμε στην Ξάνθη, έχει και αυτό την ιδιαιτερότητά του, καθώς έχει επιρροές που μαρτυρούν το πολιτισμικό μωσαϊκό του τόπου. Εδώ θα δοκιμάσουμε τα ξανθιώτικα αφράτα στραγάλια, κεμπάπ, ρεβίθια με κολοκύθα και μπαχαρικά, γιουφκάδες (δηλαδή αρνί με χυλοπίτες), πρασοκρεατόπιτες και παστουρμαδόπιτες. Επίσης, θα γευτούμε καβουρμά (αλλαντικό από τον Πόντο), κρέας σιγοψημένο με κανέλα, γαρύφαλλο, μπαχάρι και μοσχοκάρυδο σε λίπος και, για πιο hardcore καταστάσεις, τσιγεροσαρμάδες (αρνίσια εντόσθια). Από γλυκά, θα φάμε το αγαπημένο καζάν ντιπί (που σημαίνει «ο πάτος της κατσαρόλας» και φτιάχνεται από γάλα και βανίλια), ταούκ γκιοσού (γλυκό από… κοτόπουλο!), κιουνεφέ (γλύκισμα με μαλακό τυρί), μουχαλεμπί (κρέμα με σιρόπι και ροδόνερο), σεκέρ παρέ (σιριοπαστά μπισκότα με σιμιγδάλι), τις γνωστές σε όλους μας καριόκες, που μάλιστα εφευρέθηκαν από έναν ντόπιο ζαχαροπλάστη, σουτζούκ λουκούμ, βραχάκια κ.α. Από την περιοχή, θα προμηθευτούμε μανιτάρια και εξαιρετική τρούφα, ενώ στις αγορές θα βρούμε εκλεκτά σπαράγγια και φρέσκα ψάρια από το θρακικό πέλαγος και από τα νταλιάνια του Πόρτο Λάγος.

Η πλούσια ιστορική και πολιτισμική παράδοση της Ξάνθης και των γύρω περιοχών θα μας γοητεύσει και θα μας κάνει για πάντα πιστούς της θαυμαστές. Θα γυρνάμε εδώ ξανά και ξανά για να ταξιδεύουμε σε άλλες εποχές και κουλτούρες, για να θαυμάζουμε την ομορφιά, για να ψυχαγωγούμαστε δίπλα στο πράσινο και στον καθαρό αέρα της φύσης!