Για να έρθουμε σε επαφή με παλιά νησιώτικα έθιμα και να δοκιμάσουμε πρωτότυπες συνταγές με αγνά υλικά, θα πάμε ένα ταξίδι στην πανέμορφη Κάσο, που βρίσκεται στο νότιο Αιγαίο και ανήκει στα Δωδεκάνησα.
Στο νησί θα χορέψουμε τον παραδοσιακό ρυθμό του Κασιώτη Αφούση στον τόπο του, θα ανακαλύψουμε ένα σύμπλεγμα έξι εκκλησιών, αρχοντικά, ψαρόβαρκες και απέναντι ένα νησάκι με μία απίθανη παραλία εξωτικών προδιαγραφών!
Η Κάσος είναι το νοτιότερο νησί των Δωδεκανήσων, είναι
πλούσια σε φυσικές ομορφιές και κατά ένα μεγάλο μέρος της ανεξερεύνητη, γεγονός
που την κάνει ακόμη πιο ελκυστική! Εδώ θα βρούμε γραφικούς οικισμούς, θα
ακούσουμε παραδοσιακή μουσική και θα δοκιμάσουμε πολύ καλό φαγητό.
Η πανάρχαια ιστορία της και τα κοινά χαρακτηριστικά της με
την Κρήτη, με την οποία βρίσκεται αρκετά κοντά στον χάρτη, μαζί με τις παραδόσεις
της και τα έθιμά της που έχουν τις ρίζες τους βαθιά στον χρόνο, είναι μόνο
μερικοί από τους λόγους που θα μας κάνουν να την αγαπήσουμε παντοτινά. Τα έθιμα
της Κάσου πράγματι αξίζουν ειδική μνεία, αφού παραμένουν αναλλοίωτα μέχρι τις μέρες
μας και αναβιώνουν σε διάφορες γιορτές, οπότε αν τύχει να συμμετάσχουμε σε
αυτά, θα μας προσφέρουν τη δυνατότητα να ταξιδέψουμε στο παρελθόν και να γίνουμε
κομμάτι του τόπου. Ένα από τα πιο γνωστά που γίνεται εδώ τις Απόκριες είναι η κατασκευή
του κασιώτικου χαρταετού που λέγεται ταλιέρα.
Η περιήγησή μας στο νησί θα ξεκινήσει από την πρωτεύουσά του,
που είναι και το κύριο λιμάνι του και έχει ένα απίθανό όνομα, που θυμίζει
ελευθερία… λέγεται Φρυ! Ο οικισμός φαίνεται, βέβαια, πως ονομάστηκε έτσι, γιατί
με τον τρόπο που είναι χτισμένο γύρω από τον κόλπο της Μπούκας, μοιάζει με φρύδι.
Το Φρυ το ίδρυσαν το 1840 οι κάτοικοι τη
Αγίας Μαρίνας, περιοχή που θα συναντήσουμε πιο νότια. Στην πρωτεύουσα, θα
περπατήσουμε στην Μπούκα, που είναι το παλιό πειρατικό λιμανάκι με τα τρεχαντήρια,
τα καφενεία και τον φάρο. Θα θαυμάσουμε την υπέροχη αρχιτεκτονική, με τα
πανέμορφα επιβλητικά αρχοντικά, ενώ θα κάνουμε ένα πέρασμα από την Αρχαιολογική
Συλλογή, που στεγάζεται σε μία παραδοσιακή νησιώτικη οικία, και από το μικρό
Λαογραφικό Περίπτερο.
Επίσης, θα πάμε στην εκκλησία του Αγίου Σπυρίδωνα, που είναι
και ο πολιούχος του νησιού, θα φωτογραφίσουμε το εξαιρετικό καμπαναριό της, θα
επισκεφτούμε τη Δημοτική Βιβλιοθήκη και το μνημείο των ηρώων του 1821. Στο
παλιό λιμάνι της Κάσου, στον Εμπορειό, υπάρχει και η εκκλησία της Γέννησης της
Θεοτόκου, που είναι και η μεγαλύτερη σε όλο το νησί.
Στην Αγία Μαρίνα, θα περπατήσουμε σε στενά σοκάκια δίπλα σε
υπέροχα νεοκλασικά, αλλά θα αναζητήσουμε και το εντυπωσιακό σπήλαιο Ελληνοκαμάρα,
που είναι οχυρωμένο με τείχος. Λίγο πιο κάτω, θα βρούμε το Σελάι, ένα άλλο ένα
σπήλαιο με φανταστικούς σταλακτίτες. Στις Χαδιές, δεν θα παραλείψουμε να
αναζητήσουμε το μοναστήρι του Αγίου Γεωργίου, όπου θα φτάσουμε μέσα από την κοιλάδα
του Άργους.
Στο χωριό των καραβομαραγκών και των καπετάνιων, στην όμορφη
Παναγιά, θα προτιμήσουμε να πάμε Δεκαπενταύγουστο για να βιώσουμε την εμπειρία
του μεγαλύτερου πανηγυριού, που γίνεται στην Κάσο, στην εκκλησία Πέρα Παναγιά, όπου
θα το γλεντήσουμε με ρακές, ακούγοντας τον Αφούση, το περίφημο παραδοσιακό κασιώτικο
τραγούδι, που παρότι ξεσηκώνει με τον μουσικό του σκοπό μιλά για τη θλιβερή ιστορία
ενός κατατρεγμένου από τη μοίρα παλιού Κασιώτη. Ακόμη, αξίζει μια επίσκεψη στο
μοναδικό σε όλο το Αιγαίο σύμπλεγμα των έξι μικρών εκκλησιών στην Απάνω
Γειτονιά της Παναγίας.
Στο Πόλι, θα δούμε τα λευκά σπιτάκια απλωμένα πάνω στον λόφο,
στην κορυφή του οποίου υπάρχουν απομεινάρια ενός κάστρου. Για απίστευτη θέα, θα
ψάξουμε για το μοναστήρι του Αγίου Μάμα. Στο Αρβανιτοχώρι θα συναντήσουμε αρχοντόσπιτα
και την εκκλησία του Αγίου Δημητρίου.
Όσο για τις παραλίες της Κάσου, αυτές είναι ιδιαίτερες και αξίζει
να τις εξερευνήσουμε. Άλλες ερημικές, άλλες σχετικά οργανωμένες, άλλες μικροσκοπικές,
άλλες με βράχια, άλλες αμμουδερές, όλες καταπληκτικές. Για να έχουμε κοντά μας ταβερνάκια,
θα επιλέξουμε αυτή του Εμπορειού, για περισσότερη ησυχία θα προτιμήσουμε την
Αμμούα στην περιοχή της Αντιπεράτου, ενώ στο νότιο άκρο του νησιού θα βρούμε τη
Χελατρού, που εξαιτίας της θέσης της είναι σχεδόν πάντα απάνεμη.
Αν θέλουμε να ζήσουμε μία ξεχωριστή εμπειρία, θα περάσουμε με
σκάφος ή καΐκι στην ακατοίκητη πια Αρμάθια, όπου παλιά λειτουργούσαν γυψορυχεία
και ζούσαν οικογένειες βοσκών, που είναι το μεγαλύτερο από τα νησιά που βρίσκονται
γύρω από την Κάσο. Το τοπίο εδώ θα μας μαγέψει. Τα πεντακάθαρα γαλάζια νερά στη
φοβερή παραλία Μάρμαρα θα μας ξετρελάνουν. Λίγο από Καραϊβική, λίγο από
Κυκλάδες, ένας απίθανος συνδυασμός! Άλλες επιλογές για βουτιές είναι το
Καραβοστάσι και η μικρή Αποπαντούλα.
Από τους πιο εμβληματικούς κασιώτικους μεζέδες είναι τα ντολμαδάκια,
που φτιάχνονται με βάση τη τοπική συνταγή και οι ντόπιοι τα λένε «ντουρμάδες».
Μπορούμε να δοκιμάσουμε, ακόμη, το «κόκκινο» πιλάφι της Κάσου, χειροποίητες
μακαρούνες, σαλάτα με ροΐκιο (ένα αγριόχορτο που μοιάζει με το ραδίκι), σιτάκα
(το κρεμώδες τυρί - σήμα κατατεθέν του νησιού), σκάρο πλακί (το χαρακτηριστικό
ψάρι του Καρπάθιου Πελάγους), μπουστιά (για τους πιο σκληροπυρηνικούς, αφού
μιλάμε για γεμιστά αρνίσια εντόσθια) και κολοκυθοπούλια δηλαδή γεμιστούς κολοκυθανθούς.
Από γλυκά, θα φάμε ξυλικόπιτες, κάτι σαν τις γνωστές δίπλες, τα μοσχοπούγκια, που
περιέχουν αμύγδαλο, ζάχαρη και ανθόνερο και τραγανές κουλούρες που θα συνοδεύσουν
τον καφέ μας.
Σε αυτό τον τόπο, θα ζήσουμε την παράδοση και την αυθεντική
νησιώτικη ομορφιά σε όλο τους το μεγαλείο. Θα μπούμε σε χαλαρούς ρυθμούς και θα
χορτάσουμε θάλασσα και πεντανόστιμο φαγητό, δίπλα σε τρεχαντήρια και γραφικά
ξωκλήσια!