Λίγο πιο κάτω από τη Σπάρτη, θα συναντήσουμε το γραφικό Γύθειο. Προορισμό με vintage αέρα και διαχρονική αρχοντιά. Η παραλιακή κωμόπολη της Λακωνίας ξεπροβάλλει περήφανη με τα παλιά πέτρινα σπίτια της, που κρέμονται στην καταπράσινη πλαγιά, συνδυάζοντας έτσι βουνό και θάλασσα σε απόλυτη ισορροπία.

Με έντονα στοιχεία κυκλαδίτικου νησιού, όπως είναι τα στενά του σοκάκια με τις γλάστρες, που ανηφορίζουν απότομα αλλά και η προβλήτα του με τα αραγμένα χρωματιστά καΐκια, το Γύθειο, αποτελώντας αναπόσπαστο κομμάτι της αγέρωχης Μάνης- συγκεκριμένα είναι η πρωτεύουσα της ανατολικής πλευράς της- μας περιμένει να το εξερευνήσουμε!

Με τις ρίζες του βαθιά στους αιώνες, το όμορφο λακωνικό λιμάνι μας υποδέχεται σήμερα για περαντζάδα, εξόρμηση σε κάποια από τις κοντινές παραλίες, καλό φαγητό σε ένα από τα πολλά εστιατόριά του ή για παραδοσιακό γλυκάκι με υπέροχη θέα στη θάλασσα.

Αρχικά, για το όνομα «Γύθειο» μαθαίνουμε ότι προέρχεται ως παράφραση από τη φράση «γη των θεών», ενώ η παραθαλάσσια κωμόπολη περιβάλλεται από έναν αρχαίο μύθο, που θέλει τον Πάρι και την Ελένη να περνούν την πρώτη τους νύχτα στον περίφημο, 23 μέτρων ύψους, φάρο στο νησάκι Κρανάη -ή Μαραθονήσι-, που από το 1896 και μετά συνδέεται με την ακτή με ασφαλτοστρωμένο δρόμο. Λέγεται μάλιστα ότι το νησί πήρε το όνομα «Κρανάη», γιατί ο Πάρις ξέχασε εκεί το κράνος του! Το σημείο είναι μαγευτικό και -επιβεβαιώνοντας τη μυθική του ιδιότητα ως ερωτικό καταφύγιο- πράγματι ρομαντικό, αφού εξασφαλίζει φανταστική θέα στο πέλαγος.

Το ίδιο νησάκι έχει όμως και ιστορική σημασία, αφού στις 23 Μαρτίου του 1821 υψώθηκε σε αυτό το λάβαρο της Επανάστασης από τους οπλαρχηγούς της περιοχής. Στην Κρανάη θα δούμε το κατάλευκο εκκλησάκι του Αγίου Πέτρου, που μιας και είναι χτισμένο σε ειδυλλιακή θέση, δεν αποκλείεται όταν αποφασίσουμε να το επισκεφτούμε να ανακαλύψουμε ότι γίνεται εκεί κάποιος γάμος! Εδώ, περιτριγυρισμένο από βουκαμβίλιες, θα συναντήσουμε και τον πέτρινο Πύργο του Τζανετάκη Γρηγοράκη, οπλαρχηγού της Μάνης, που στεγάζει το Ιστορικό Εθνολογικό Μουσείο Μάνης, ενώ αν κοιτάξουμε απέναντι θα μας αποκαλυφθεί ένα ιστορικό μνημείο του Γυθείου, το πολυώροφο καμπαναριό του Αγίου Δημητρίου.

Στο βόρειο άκρο της πόλης, μπορούμε να διακρίνουμε το Αρχαίο Θέατρο του Γυθείου, με σωσμένο το μεγαλύτερο μέρος του, πολλές από τις σειρές των μαρμάρινων κερκίδων του και μέρη της ορχήστρας και της σκηνής. Έπειτα, κατηφορίζοντας προς το λιμάνι -που έχει παίξει καταλυτικό ρόλο στην εμπορική και ναυτιλιακή δυναμική της περιοχής- και προς την παραλιακή οδό Ελευθερολακώνων, ξετυλίγεται σιγά – σιγά η ομορφιά του παραθαλάσσιου οικισμού.

Με το βλέμμα πού και πού προς τα πάνω, στον λόφο του Ακούμαρου, στα τυχερά αυτά παράθυρα που τόσα χρόνια ατενίζουν από ψηλά τον πανέμορφο Λακωνικό κόλπο προχωράμε, ώσπου ξεχωρίζουμε την πλατεία με το υπέροχο νεοκλασικό κτίριο του Δημαρχείου, έργο του Τσίλλερ, ένα έξοχο δείγμα αρχιτεκτονικής, που μας γυρίζει στα τέλη του 19^ου αιώνα. Κομψό και περήφανο, σήμερα στεγάζει τη συλλογή του Αρχαιολογικού Μουσείου, που περιλαμβάνει κεραμικά ρωμαϊκά αγαλματίδια, αρχαϊκές επιγραφές κ.α.

Πίσω από Δημαρχείο, θα βρούμε το Παρθεναγωγείο, άλλο ένα κτίριο σχεδιασμένο από τον Τσίλλερ, που χτίστηκε το 1886 και πλέον λειτουργεί ως Πολιτιστικό Κέντρο και Μουσείο Αστικού Βίου. Θα έχει ενδιαφέρον να το επισκεφτούμε για να ζωντανέψουμε αναμνήσεις αλλοτινών εποχών, παρακολουθώντας την αναπαράσταση μιας παλιάς σχολικής αίθουσας και βλέποντας την τυπογραφική μηχανή, την οποία χρησιμοποιούσαν για να τυπωθεί η εφημερίδα «Λακωνία».

Αλλά, ας γυρίσουμε στον λόφο με τα σπίτια. Σκαρφαλωμένα εκεί, λένε τις ιστορίες χρόνων, άλλα πιο καλοδιατηρημένα, όμως και πολλά ερειπωμένα, αποπνέοντας μία περίεργη βαριά αύρα. Εκεί ανάμεσα σε ένα κουβάρι σοβατισμένα δρομάκια, λιθόστρωτα στο σχήμα του φιδιού μονοπάτια και απότομα απρόβλεπτα σκαλοπάτια, ανάμεσα στις σκιές και στο φως του λακωνικού ήλιου, πάνω από τη θάλασσα, μα κάποιες φορές χωρίς καν να την κοιτούν, στέκουν άλλα χωριάτικα, με κεραμιδένιες στέγες, άλλα σκοτεινά, με ξύλινα σφαλιστά παραθυρόφυλλα κι άλλα κάτασπρα με βαμμένες μπλε πόρτες. Τα περισσότερα με αυλές και μπαλκονάκια πέτρινα ή σιδερένια -συχνά ερημωμένα- και όλα φορτωμένα με λουλούδια και μοσχοβολιστές λεμονιές.

Χαρακτηριστική είναι η ερειπωμένη νεοκλασική κατοικία των 9 διαμερισμάτων που βρίσκεται απέναντι από την εκκλησία του Αγίου Νικολάου, αλλά και οι ξεχωριστές διπλανές είσοδοι κάθε διαμερίσματος στην οδό Λαρισσίου. Από αυτό το ύψος θα μπορούμε να αγναντέψουμε το Μαραθονήσι με τον φάρο του και όλες τις άλλες ομορφιές του.

Σε απόσταση αναπνοής από το γραφικό Γύθειο, υπάρχουν μερικές πανέμορφες παραλίες που μας υποδέχονται για βουτιές το καλοκαίρι και για βόλτες και φωτογράφιση όλες τις άλλες εποχές!

Πρώτη και καλύτερη, η οργανωμένη παραλία Μαυροβούνι με τα πολλά και ιστορικά κάμπινγκ που φέρνουν στο μυαλό αναμνήσεις με οικογένεια από τα 90s. Πρόκειται για μία απέραντη αμμώδη έκταση, που φτάνει τα 6 χιλιόμετρα, βρίσκεται στα νότια του Γυθείου, και με τα ζεστά κρυστάλλινα νερά της θάλασσάς της, αποτελεί τόπο που δεν προτιμούν μόνο οι τουρίστες και οι ντόπιοι, αλλά ακόμη και η χελώνα Καρέτα – Καρέτα! Εκτός από το Μαυροβούνι, μπορούμε να αναζητήσουμε τη Σελινίτσα, που έχει θέα σε όλο το Γύθειο ή το Βαλτάκι με το εντυπωσιακό ναυαγισμένο πλοίο «Δημήτριος». Για θαλάσσια σπορ, ενδείκνυται η παραλία η Τρίνησα. Αξίζει δε, να κάνουμε μία επίσκεψη στο λίγο πιο μακρινό Σκουτάρι με τις γάτες και τα υπέροχα βότσαλα, που αποτελούσε άλλοτε ορμητήριο του πειρατή Μπαρμπαρόσα.

Αν πάμε στο Γύθειο, δεν πρέπει να φύγουμε χωρίς να δοκιμάσουμε τοπικές ποικιλίες κρασιού, από τα αμπέλια της οικογένειας Μαυρομιχάλη. Στον επιβλητικό πέτρινο πύργο της οικογένειας μάλιστα, στεγάζεται το Οινοποιείο Θεοδωρακάκου, όπου μπορούμε να κανονίσουμε μία ενδιαφέρουσα ξενάγηση για να δούμε το κελάρι με τα δρύινα βαρέλια και να επιδοθούμε σε οινογνωσία. Επίσης, αξίζει να δοκιμάσουμε μπύρες ντόπιας παραγωγής, τραβηχτή πίτα και κεφαλογραβιέρα Μάνης μαζί με τα διάσημα λαλάγγια (τις τηγανίδες, δηλαδή, που έφτιαχναν από παλιά σε όλα τα γύρω χωριά και που οι ντόπιοι τις λένε και «λαλαγγίδες» και είναι πιο λαχταριστές μαλακές, παρά τραγανές). Ακόμη, θα προμηθευτούμε μανιάτικο μέλι, χειροποίητα ζυμαρικά και γλυκά του κουταλιού από τον φούρνο της Χριστίνας, που υπάρχει στην περιοχή κοντά μισό αιώνα. Ένα ακόμη γλυκό μυστικό του Γυθείου είναι το Παστελοποιίιο Μανωλάκος, που έχει ιστορία 120 ετών στην παραγωγή παστελιών σε άπειρες γεύσεις, με αρκετά δημοφιλές το «παστέλι γάμου» που, με βάση παλιά τοπική συνταγή, φτιάχνεται από μέλι, πορτοκάλι, κανέλλα και αμύγδαλο. Εδώ θα βρείτε και σπιτικά λικέρ, με χαρακτηριστικό το αρωματικό Κρανάη Amour.

Είτε κάνοντας μια βόλτα δίπλα στα πολύχρωμα ψαροκάικα, είτε περιδιαβαίνοντας ανάμεσα στα παλιά σπιτάκια, ανακαλύπτοντας τη μυστική συνοικία του Γυθείου, εδώ θα ζήσουμε μία εμπειρία γεμάτη ιστορία και ρομαντισμό και ίσως νιώσουμε πως έχουμε βρει το λιμάνι μας!